Zanim wyjaśnimy, czym jest europejskie poświadczenie spadkowe (w skrócie EPS), należy zacząć od wskazania, jakie zmiany nastąpiły w ostatnim czasie w zakresie spraw spadkowych, spowodowane wejściem w życie regulacji unijnych dotyczących dziedziczenia.
SPIS TREŚCI:
- Zmiany w zakresie spraw spadkowych wprowadzone przez prawo Unii Europejskiej
- Czym jest Europejskie Poświadczenie Spadkowe?
- W jakim celu wydaje się Europejskie Poświadczenie Spadkowe?
- Czy samo Europejskie Poświadczenie Spadkowe wystarcza do dokonania wpisu w księdze wieczystej?
Zmiany w zakresie spraw spadkowych wprowadzone przez prawo Unii Europejskiej
Z dniem 17 sierpnia 2015 zaczęło obowiązywać rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 650/2012 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego, czyli rozporządzenie 650/2012.
Rozporządzenie to stosuje się do spadków otwartych po dacie jego wejścia w życie. Zawarte w nim przepisy dotyczą między innymi jurysdykcji, czyli określą sądy, którego państwa członkowskiego są właściwe do orzekania w danej sprawie spadkowej. Podstawową zasadą jest, że do rozstrzygania ogółu spraw dotyczących spadku właściwe są sądy państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. Oznacza to, że jeśli spadkodawca zmarł po 17 sierpnia 2015 r. i miał miejsce zwykłego pobytu w jednym z Państw Członkowskich, sądy tego państwa są właściwe do orzekania we wszystkich sprawach dotyczących spadku po takiej osobie. Jeśli więc zmarły miał miejsce zwykłego pobytu, powiedzmy w Niemczech — sądy niemieckie są wówczas właściwe do przeprowadzenia postępowania, w którym nastąpi ustalenie kręgu spadkobierców, rozstrzygania o ważności sporządzonych przez zmarłego testamentów, czy też w sprawie działu spadku. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy zmarły miał w takim Państwie Członkowskim majątek wchodzący do spadku, czy nie.
Twórcom rozporządzenia 650/2012 (europejskiego poświadczenia spadkowego) chodziło bowiem o uproszczenie spraw spadkowych na terenie Unii Europejskiej. Dlatego po zmarłym przeprowadza się tylko jedno postępowanie spadkowe, a wyniki tego postępowania są skuteczne na obszarze całej Unii (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii). Nie trzeba zatem przeprowadzać osobnego postępowania, powiedzmy o stwierdzenie nabycia spadku na terenie Polski, aby uregulować stan prawny nieruchomości pozostawionych przez zmarłego w naszym kraju. Wystarczy, jeśli takie postępowanie, w wyniku którego doszło do ustalenia kręgu spadkobierców, zostało przeprowadzone w państwie, w którym miał on ostatnie miejsce zwykłego pobytu.
Czym jest Europejskie Poświadczenie Spadkowe?
Europejskie Poświadczenie Spadkowe (EPS) jest to przede wszystkim zaświadczenie stwierdzające nabycie spadku. Mówiąc nieco bardziej szczegółowo, jest to dokument ustanowiony na podstawie 62 rozporządzenia 650/2012, legitymujący następców prawnych spadkodawcy (spadkobierców lub zapisobierców) albo osoby powołane do zarządzania majątkiem spadkowym (wykonawców testamentu, zarządców), który wydawany jest w celu wykorzystania w innym Państwie Członkowskim.
Tę definicję można lepiej zrozumieć na podstawie podanego przez nas przykładu spadkobiercy mającego miejsce zwykłego pobytu na terenie Niemiec. Jego spadkobiercy, w celu potwierdzenia swojego statusu w odniesieniu do nieruchomości położonych w Polsce, ale także w pozostałych krajach Unii Europejskiej, także tym, w którym zwykle zamieszkiwał spadkodawca, mogą posłużyć się Europejskim Poświadczeniem Spadkowym np. w celu wpisania ich w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości wchodzącej do spadku, jako aktualnych właścicieli.
W jakim celu wydaje się Europejskie Poświadczenie Spadkowe?
Europejskie Poświadczenie Spadkowe (EPS) wydaje się w celu wykorzystania go w innym Państwie Członkowskim. Oznacza to, że jest to instrument wykorzystywany w sprawach transgranicznych.
Europejskie Poświadczenie Spadkowe nie będzie wydane, jeśli spadkobierca nie uprawdopodobni, że dokumentu tego potrzebuje do przedstawienia za granicą na terenie Unii. W szczególności dokument taki nie zostanie wydany, jeśli sprawa ma charakter „czysto krajowy”. Do spraw krajowych, przeznaczone są dotychczasowe instrumenty legitymujące status uprawnionych do spadku, jak na przykład wydawane przez polskie sądy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, czy notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Czy samo Europejskie Poświadczenie Spadkowe wystarcza do dokonania wpisu w księdze wieczystej?
Uzyskanie Europejskiego Poświadczenia Spadkowego od właściwego urzędu lub sądu państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci, w zasadzie wystarcza, aby można było się nim skutecznie posłużyć na obszarze innego państwa unijnego. Według art. 69 ust. 5 rozporządzenia 650/2012 Poświadczenie stanowi ważny dokument na potrzeby dokonania wpisu majątku spadkowego do właściwego rejestru państwa członkowskiego.
Niektóre procedury krajowe przewidują doręczenie wnioskodawcy postanowienia w przedmiocie wydania europejskiego poświadczenia spadkowego. Taką regulację zawiera w szczególności polski Kodeks postępowania cywilnego w art. 11423 § 1 k.p.c. Postanowienie takie przybiera treść poświadczenia spadkowego, ale zawiera ponadto pouczenie o przysługującym środku odwoławczym. Dokument taki nie może być podstawą do dokonania wpisu w księdze wieczystej, gdyż nie wynika z niego, aby objęte nim poświadczenie miało cechę prawomocności. Dopiero po upływie terminu do złożenia środka odwoławczego, należy wystąpić o wydanie odpisu Europejskiego Poświadczenia Spadkowego i uzyskany w ten sposób dokument może być załączony do wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.
Problematyczna jest kwestia tłumaczenia Europejskiego Poświadczenia Dziedziczenia. Dokumenty wydawane przez sądy krajowe państwa unijnych trafiają na grunt rodzimego porządku prawnego w języku, w którym je wydano. Europejskie Poświadczenie Spadkowe sporządzane jest na urzędowym formularzu, mającym porządkować jego treść i w formie ankietowej zawierają jednolite dane, bez względu na to, w jakim kraju unijnym i w jakim języku zostało sporządzone. Jednakże spotkać się można ze stanowiskiem, że mimo to, do Europejskiego Poświadczenia Spadkowego pochodzącego z innego kraju Unii, a mającego być podstawą wpisu w polskich księgach wieczystych, należy załączyć tłumaczenie przysięgłe. Wymaganie takie, choć niewątpliwie kłopotliwe i kosztowne wydaje się być uzasadnione w świetle treści art. 1147 § 1 pkt 3 k.p.c.
Do naszej Kancelarii Prawnej w Raciborzu często zgłaszają się spadkobiercy osób, które przed śmiercią stale zamieszkiwały za granicą w jednym z Państw członkowskich UE i jednocześnie były właścicielami nieruchomości położonych w Polsce. Jeżeli i Ty potrzebujesz porady prawnej, zachęcamy do kontaktu. Zapewniamy kompleksową obsługę prawną z zakresu prawa spadkowego.